Στην παρούσα δημοσίευση, θα χρησιμοποιήσω γλώσσα απλή όπως άλλωστε σχεδόν πάντα κάνω, δίχως βιβλιογραφικές αναφορές, με σκοπό την ενημέρωση του ευρύτερου πληθυσμού.
Φυσικά, κάνοντας μια δημοσίευση είναι λογικό να εκτείθεσαι και σε κριτική ή “επιστημονική αντιπαράθεση”, όπου είναι καλοδεχούμενη, μιάς και πάντα θα υποστηρίζω οτι προάγει την επιστήμη.Έχοντας κλείσει πλέον 15 χρόνια σαν επαγγελματίας υγείας σε προβλήματα άκρου ποδός, είδα πολλά πράγματα στην πορεία να αλλάζουν. Παρατήρησα ότι έχοντας εκπαιδευτεί σε ένα επάγγελμα υγείας μη νομοθετικά ρυθμισμένο στην Ελλάδα, αυτομάτως δεν μπορούσες να υπερασπιστείς τα ” επαγγελματικά δικαιώματα” σου, απο την στιγμή που …δεν υπάρχουν, με συνέπεια να ασχολείσαι μόνο με τα του “οίκου σου” και τους ασθενείς σου, μιας και πρωταρχικός στόχος είναι να τα καταφέρεις στον Στίβο της ζωής. Κοινώς, βλέπεις γύρω σου τα “κακώς κείμενα” και δεν μιλάς, οπότε σε κάνει συμμέτοχο στην ευθύνη. Οργίζεσαι, θυμώνεις, πληγώνεσαι και κατηγορείς το Σύστημα, την πολιτεία, τους άλλους. Παρατήρησα ανθρώπους που υποστηρίζουν ότι κάνουν το ίδιο επάγγελμα με διαφορετικό (αμφιλεγόμενο) όμως είδος σπουδών, και φυσικά παρατήρησα και την ταχύτητα της τεχνολογικής ανάπτυξης στον τομέα αυτό.
Έτσι σύντομα γέμισε ο τόπος με πελματογράφους που προσφέρουν “πελματογράφημα” μια πολύ κομψή ορολογία, όπου πλέον υπάρχουν σε ιατρεία Ορθοπεδικών, διαβητολόγων, φυσικοθεραπευτών, ποδολόγων, φαρμακείων, μαγαζιών με αθλητικά είδη, ορθοπεδικών ειδών και πρόσφατα λαμβάνουμε και ηλεκτρονικά μηνύματα για πελματογραφήματα στο σπίτι με σκοπό την κατασκευή ορθοτικών πελμάτων. Παρατήρησα μια έντονη στροφή σε ανώτερη τεχνολογία, με 2ης, 3ης, 4ης , 15ης “γενιάς” πελματογράφων, με ειδικά ρομποτικά συστήματα κατασκευής ορθοτικών. Καλύτερη τεχνολογία υποθέτω θα σημαίνει για τον κόσμο καλύτερο ορθοτικό πέλμα. Είναι άραγε έτσι ;
Μου θυμίζει μια εποχή απο το μακρινό παρελθόν όπου μια γιαγιά θεωρούσε καλό φυσιοθεραπευτή αυτόν που είχε ….Λασέρ ! ” καλέ αυτός εδώ δεν ξέρει – με τα χέρια δουλεύει ενώ ο άλλος ….επιστήμων ! Έχει και λασέρ” υπονοώντας φυσικά το Laser. Ίσως και να είναι έτσι. Με τον ίδιο μάλλον τρόπο το “πελματογράφημα” μπήκε για τα καλά στην ζωή μας. Πολλές φορές βλέπω ασθενείς που κρατούν το πελματογράφημα που έχουν κάνει σαν να πρόκειται για μαγνητική. Δεν έχει σημασία το που και πότε πονάει ! Σημασία έχει το πελματογράφημα και αν το ορθοτικό πέλμα δεν την βοηθήσει τότε …φταίει το πελματογράφημα που …δεν το κάνανε οι άλλοι σωστά ! Προφανώς το …αεροπλάνο έχει σημασία και όχι ο …πιλότος. Δεν θα αναφερθώ λοιπόν στην πρακτική των άλλων, δεν είναι αυτός άλλωστε ο σκοπός μου, εκείνοι ξέρουν την πρακτική τους. Οφείλω όμως να δώσω απαντήσεις σχετικά με την πρακτική την δική μου !
Ως γνωστόν, η κλινική εξέταση είναι το σημείο κλειδί για την διάγνωση κάποιου προβλήματος, και το πελματογράφημα είναι απλά ένα μέρος αυτής. Άλλωστε, κάποιος που πραγματοποιεί κλινική εξέταση – εμβιομηχανική είναι σε θέση να …προβλέψει πως θα είναι το πελματογράφημα. Υπάρχουν φορές που έχω κατασκευάσει πέλματα δίχως να κάνει ο ασθενής μου πελματογράφημα. Κάτα την κλινική εκτίμηση εξετάζω τον ασθενή μου σε θέση μη φορτιζόμενη απο το σωματικό βάρος και κατόπιν σε όρθια στάση χρησιμοποιώντας “υψηλής τεχνολογίας συσκευές ” όπως το γωνιόμετρο και το μοιρογνωμόνιο, παρατηρώντας την συστροφή των γονάτων, του ισχίου, το επίπεδο λεκάνης, ώμων κτλ. Θα καταγράψω στοιχεία που αφορούν τον άκρο πόδα αλλά και γενικότερα τυχόν προσαρμογές στο σώμα κάτα την ήρεμη όρθια στάση και κάτα την λεγόμενη …ουδέτερη στάση. Ίδια εργαλεία, ίδια μεθοδολογία, μιάς και υπάρχουν αρκετά περιθώρια μη ακριβής μέτρήσεως ακόμη και απο τον ίδιο άνθρωπο.
Κατόπιν θα πάρω το πρόπλασμα του ποδιού με ένα κουτί που περιέχει αφρώδες υλικό με συγκεκριμένο τρόπο δίχως να χρησιμοποιήσω κάποιο scanner η άλλη τεχνολογία και με βάση το πρόπλασμα θα πρεσάρω διάφορα υλικά για να διαμορφώσουν το πέλμα. Τα υλικά μπορεί να είναι μαλακά, σκληρά, ειδικά θερμοπλαστικά, ανάλογα για το που προορίζεται, την πάθηση, το σωματικό βάρος, τυχόν άλλες γενικότερες παθήσεις, την ηλικία, τα υποδήματα κτλ. Το τρόχισμα έν συνεχεία δεν γίνεται σε κάποιο ρομποτικό σύστημα αλλά … Χειρωνακτικά με ειδικό τροχό, μέχρι να πάρει μια ημιέτοιμη μορφή. Ο ασθενής φεύγει απο εμάς με συμβουλές σχετικά με τα υποδήματα και περίπου 3-5 ημέρες κλείνουμε κάποιο ραντεβού για προσαρμογή των πελμάτων αυτών στα υποδήματα του, εξηγώντας παραμέτρους αυτής της σταδιακής δυναμικής προσαρμογής. Με το πέρας 1-1.5 μηνός ζητούμε επανεξέταση του ασθενούς σχετικά με τα πέλματα και τα τυχόν συμπτώματα που είχε. Σε ορισμένες περιπτώσεις το ορθοτικό πέλμα χρειάζεται ίσως λίγο τρόχισμα η ακόμη και αλλαγή τεχνικής ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς. Τέλος, σε περίπτωση που έχουν όλα πάει καλά, προτείνουμε την αλλαγή των πελμάτων γύρω στον χρόνο ( δεν είναι απόλυτο αυτό) εκτός και αν συντρέχει κάποιος λόγος η πρόβλημα όπου θα χρειαστέι να επικοινωνήσει. Σε περίπτωση που κρίνουμε απαραίτητο, παραπέμπουμε τον ασθενή σε άλλους επαγγελματίες υγείας για σχετική εξέταση η συμπληρωματική θεραπεία (μέτρηση τυχόν σκολίωσης, φυσικοθεραπευτικές πράξεις, διαβητολόγο, ορθοπεδικό, δερματολόγο κτλ) παρέχοντας επεξηγηματικό γράμμα, με σκοπό την συλλογική δουλειά πρός όφελος του ασθενούς.
Όπως γίνεται κατανοητό, δεν υπάρχουν εργαλεία άσχημα η κακά αλλά η χρήση αυτών προσδιορίζει το αποτέλεσμα. Όχι δεν “καίω” τον πελματογράφο και το πελματογράφημα στην πυρά ! Απεναντίας, θεωρώ ότι είναι χρήσιμο εργαλείο, και στην δουλειά μου αλλά και σε πολλούς επαγγελματίες υγείας. Άλλωστε θεωρώ ότι είναι απο τα καλύτερα εκπαιδευτικά εργαλεία για να εξηγώ στους ασθενείς μου. Όμως υπάρχουν κάποια όρια, και όταν ορισμένοι τα ξεπερνάνε, με ευτελισμό της κλινικής εξέτασης, των ορθοτικών πελμάτων σαν βοηθήματα, και τέλος της εμβιομηχανικής επιστήμης τότε καλό θα ήταν να αναθεωρήσουν την πρακτική τους, πρός όφελος των ασθενών τους.
Με βάση τα παραπάνω, η κατασκευή ορθοτικών πελμάτων είναι μια τεράστια υπόθεση που έχει να κάνει με πάρα πολλές παραμέτρους, όπου χρειάζεται ο εκάστοτε επαγγελματίας υγείας να κατέχει γνώσεις εμβιομηχανικής, τρόπους και γνώσεις ώστε να …. “μεταφράζει” τα κλινικά του ευρήματα σε μορφή ορθωτικών πελμάτων, να επιλύει προβλήματα που παρουσιάζονται, τροποποιώντας την τεχνική του. Δεν υπάρχει πέλμα απλα και μόνο απο ένα πελματογράφημα που έχει κάποιος, δεν υπάρχουν …μαγικές φλύδες πέλματος που ανασηκώνουν με σκληρό-επώδυνο τρόπο την 1η κεφαλή του μεταταρσίου και 1ου δακτύλου για να διορθώσουν τα πάντα στο σώμα, υπάρχει μηχανική και λογική. Όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, έχω αφήσει ….άπειρα …”παράθυρα” συζητήσεως, αντιλόγου είτε όσον αφορά την πρακτική μου είτε όσον αφορά την τελευταία τεχνολογία. Θα πρέπει ίσως πολλοί να καταλάβουν ότι ο λεγόμενος “υπερπρηνισμός” δεν είναι πάθηση (αλήθεια …πόσο πολύ είναι το “υπέρ”;) ότι οι γυναίκες με τους άνδρες έχουν εμβιομηχανικές διαφορές, ότι το πέλμα ενός μικρού παιδιού δεν είναι απλά μια μικρότερη εκδοχή ενός ενηλίκου, και ότι μια μικρή ανισοσκελία και ένα πρήξιμο της ποδοκνημικής μπορεί ίσως να υποδηλώνει λανθασμένη στήριξη του παιδιού, για τους λάτρεις του είδους, προσωπικά όμως θα αισθανόμουν πιο ήρεμος αν ζητούσα την συνδρομή κάποιου Ρευματολόγου για τυχόν πρώιμη εκδήλωση νεανικής ρευματοειδής αρθρίτιδας.
Θα μπορούσα να αναφερθώ σε άπειρα παραδείγματα, μιάς και κάθε παράγραφος απο τα ανωτέρω , αποτελεί ολόκληρη πηγή για συγγραφή αρκετών σελίδων. Στόχος μου ήταν να ενημερώσω, να προασπίσω το επάγγελμα μου σύμφωνα με την πρακτική μου, και να “αφυπνίσω” με την άποψη μου όσους μπορούν να διακρίνουν τις …χάνδρες και τα λαμπιόνια απο την ουσία ! Ίσως αυτή η δημοσίευση να αρκεί – ίσως όμως να αποτελέσει και έναυσμα για “διαφωνίες” επιστημονικές, οπότε υποθέτω ότι θα επανέλθω με πολύ περισσότερες λεπτομέρειες, προκειμένου να αλλάξω την πρακτική μου , εάν χρειαστεί, πρός όφελος των ασθενών μου ! Τέλος, Απολογούμαι για το μάκρος της δημοσίευσης καθώς και για τα συναισθηματικά “φορτία” που περιέχει.
Με εκτίμηση