Πριν από λίγες μέρες ολοκληρώθηκε ο 33ος Κλασσικός Μαραθώνιος, μια πραγματικά γιορτή του αθλητισμού αλλά και του Ανθρώπου, κατά την άποψη μου, μιας και για την ολοκλήρωση του χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία, πειθαρχία, τόσο στο σωματικό επίπεδο όσο και στο ψυχικό.
Αποτελεί έναν Άθλο, για άλλους μικρό, άλλους απίστευτα μεγάλο, όπου ο ουσιαστικός «αντίπαλος» είναι στην ουσία ο ίδιος ο εαυτός σου.
Παρατήρησα μέσω των δικτύων κοινωνικής επαφής την προηγούμενη του αγώνα μέρα, φωτογραφίες με τον εξοπλισμό: Αθλητικά υποδήματα, σορτσάκια και χρωματιστά μπλουζάκια, μικρή εφεδρεία για ενέργεια όπως σοκολάτα, τζέλ κτλ., αθλητικά ρολόγια και σε αρκετές περιπτώσεις ελαστικές κάλτσες συμπίεσης που φτάνουν στο ύψος του γόνατος. Μια μικρή …ιεροτελεστία κάτι που αρμόζει σε έναν τέτοιο άθλο. Ουπς ! Κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης ? Που κολλάει τώρα αυτό ? Γνωρίζουμε όλοι τα οφέλη από τις ειδικές κάλτσες συμπίεσης για τα άτομα που έχουν δυσκολία στην βάδιση, πρησμένα πόδια και γενικότερα σε καταστάσεις με φλεβική ανεπάρκεια η στάση, η σε πιο ήπια μορφή, για υπερατλαντικά ταξίδια με το αεροπλάνο, αλλά σε αθλητές τρεξίματος ? Κουφό ε ? Αρχικά οι πρώτες σκέψεις ήταν θετικές, ανάμεικτες με το θέμα «μόδα» από την στιγμή που ενώ έχω αρχίζει δειλά – δειλά να τρέχω, ωστόσο την απόσταση του Μαραθωνίου την κάνω προς το παρόν μόνο με το αυτοκίνητο, οπότε σίγουρα δεν είχα προσωπική εμπειρία στο θέμα αυτό. Παρακολουθώντας τον τερματισμό, παρατήρησα ότι μάλλον έφυγε η εποχή των χρωματιστών αυτοκόλλητων χαριτωμένων ταινιών (taping) και ήρθε η εποχή της ….κάλτσας συμπίεσης. Για τον λόγο του ότι «σφηνώθηκε» στην σκέψη μου, είπα να το ψάξω λιγουλάκι, μιας και η ιδέα-υπόθεση ήταν καλή : Με τις κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης, μειώνεται το αίσθημα βάρους στα πόδια, το αίμα λιμνάζει λιγότερο οπότε καθυστερούν οι μυϊκές ίνες να προσλάβουν τις δηλητηριώδης ουσίες που οδηγούν στον κάματο, οπότε και αποδίδουν περισσότερο και για περισσότερη ώρα με συνέπεια να φέρεις εις πέρας πιο εύκολα τον άθλο η να κάνεις καλύτερο χρόνο. Τέλειο ! Ούτε Ωτοβελονισμό στο Σεν Μέν, ούτε εγκαύματα στο Στομάχι 36 (σσ. Σημεία βελονισμού κ πρακτικές). Αν οι Ινδιάνοι είχαν ανακαλύψει τις κάλτσες συμπίεσης δεν θα χρειάζονταν να μασούν …φύλλα κόκκας !
Μπορεί λοιπόν το θέμα αυτό να το πρόσεξα έντονα τώρα, όμως για τους αθλητές είναι σχετικά παλιό. Το The New York Times (2008) ανέφερε πρώτο αυτή την τάση, όταν στο παγκόσμιο πρωτάθλημα IronMan από τους 1677 αθλητές οι 415 φορούσαν κάλτσες συμπίεσης, παρομοιάζοντας τους σαν …Cheerleaders. Αστεία παρομοίωση, μιας και μιλάμε για μια από τις πιο σκληρές και επίπονες δοκιμασίες, όπου έχουμε την τιμή να υπάρχουν και ελληνικές παρουσίες ! Αμέσως μετά εμφανίζονται και οι πρώτες επιστημονικές μελέτες (ω ναι δεν ήμουν ο πρώτος με ιδέες-υποθέσεις λοιπόν …) με αντιφατικά ευρήματα στην συνέχεια.
Οι κάλτσες συμπίεσης σε κάποιες μελέτες (Kramer et al, 2001; Jakerman et al, 2010) έχει βρεθεί ότι βοηθούν στην αποκατάσταση, μειώνοντας τον πόνο μετά την δοκιμασία, και επίσης βοηθούν στην λειτουργία των μυών. Από την άλλη μεριά, άλλες μελέτες δεν παρατήρησαν απολύτως καμία διαφορά τόσο κατά την διάρκεια της άσκησης όσο και στην αποκατάσταση (French et al, 2008; Ali et al, 2010). Και ενώ αυτές οι εργαστηριακές μελέτες μας μπερδεύουν περισσότερο, τι καλύτερο από τον πραγματικό κόσμο, σε συνθήκες κανονικού διαγωνισμού, όπου μπορούμε ίσως να πάρουμε μια καλύτερη εικόνα, σωστά ? Και να έχουμε και δείγματα αίματος, βιοψία μυϊκών ινών, τότε τα πράγματα σοβαρεύουν. Σε μια τέτοια μελέτη λοιπόν, 36 αθλητών (τρίαθλο) οι ερευνητές συμπέραναν ότι οι κάλτσες συμπίεσης δεν προσέφεραν τίποτα απολύτως στον μυϊκό κάματο και στην ζημιά που είχαν υποστεί οι μυϊκές ίνες κατά την διάρκεια του αγώνα (Del Corso et al, 2014). Σε συμφωνία έρχεται και αντίστοιχη μελέτη 24 αθλητών σε αγώνα Μαραθωνίου, όπου πάλι, αιματολογικά, μυϊκή δύναμη-ζημιά δεν είχε απολύτως καμία διαφορά, είτε φορούσαν κάλτσες συμπίεσης είτε όχι (Hill et al, 2014). Όμως βρήκαν και μια σημαντική διαφορά : Ο μυϊκός πόνος ήταν λιγότερος και αμέσως μετά τον αγώνα αλλά και 72 ώρες μετά, στο γκρουπ που φορούσε κάλτσες συμπίεσης ! Πάνω που κάτι βρέθηκε, το ανατρέπει ο Areces (2015) με τους συνεργάτες του, με μελέτη 17 αθλητών σε μαραθώνιο, όπου δεν βρέθηκε καμία διαφορά ούτε κατά την διάρκεια του αγώνα (ρυθμός, ένταση, δηλητηριώδη κατάλοιπα, μυϊκή βλάβη) ούτε και μετά από αυτόν (δύναμη, αποκατάσταση κτλ.).
Για να μην μακρηγορώ, στο ερώτημα – υπόθεση στο κατά πόσο βοηθούν οι κάλτσες συμπίεσης στο να κάνουν τον άθλο του Μαραθωνίου πιο εύκολο η πιο γρήγορο η απάντηση είναι σαφέστατα αρνητική, με ενδεχόμενο ίσως να προσφέρουν το …ελάχιστο στην αποκατάσταση. Το σίγουρο όμως είναι ότι προσφέρουν …στυλ και αυτό μπορεί να μας επηρεάσει θετικά κατά την δοκιμασία ! Τι μας νοιάζει αν λέγεται placebo, ή κάπως αλλιώς ?
• Άποψη του γράφοντος
α) Οι επιστημονικές μελέτες είναι ιδιαίτερα δύσκολο (σε πολλές περιπτώσεις αδύνατον) να ελέγξουν σημαντικούς παράγοντες (εξωγενείς – ενδογενείς) με συνέπεια να υπάρχουν μεθοδολογικά λάθη, που να οδηγούν σε …βεβιασμένα αποτελέσματα
β) Το παρόν, όπως και κάθε δημοσίευση μου, μπορεί να αντιγραφεί, κυκλοφορήσει ή ότι άλλο, είτε αναγράφοντας την πηγή (ηθικό) είτε …όχι, μιας και είμαι ένθερμος υποστηρικτής ότι η γνώση-πληροφορία πρέπει να “Ρέει” ελεύθερα.